Amylase en lipase

Wat betekent amylase en lipase?

Amylase

Deze test meet de enzymactiviteit van amylase in bloed of urine. Amylase is één van de vele enzymen die gemaakt worden door de alvleesklier (pancreas). Alvleesklierenzymen zijn eiwitten die zorgen voor vertering van vetten, eiwitten en suikers. Amylase helpt suikers uit het voedsel te verteren. Amylase wordt niet alleen door de alvleesklier gemaakt maar ook door de speekselklieren. Een kwart van de amylase in bloed gaat via de nieren naar de urine en verlaat bij plassen het lichaam.

Licht verhoogd: Een lichte verhoging van amylase in het bloed kan voorkomen bij veel aandoeningen in de bovenbuik.

Sterk verhoogd: Een sterk verhoogde hoeveelheid amylase in het bloed kan wijzen op een acute alvleesklierontsteking. Binnen 12 uur nadat de schade is ontstaan, kan de amylaseacitiviteit in het bloed vier tot zes maal hoger zijn dan normaal. Na succesvolle behandeling van de ontsteking daalt de amylase binnen enkele dagen weer tot normaal. Amylase kan ook verhoogd zijn in geval van alvleesklierkanker of bij patiënten met galstenen. Verhoogd amylase in bloed in combinatie met normale of verlaagde amylase in urine wijst op verminderde nierfunctie of op een verstoorde werking van amylase, waarbij amylase vastzit aan andere eiwitten in het bloed. Dit amylase-eiwit complex (macro-amylase) wordt slecht door de nieren uitgescheiden en zorgt dus voor verhoogd amylase in bloed. Het is een goedaardige aandoening die symptoomloos verloopt.

Verlaagd: Verlaagde waarden van amylase in bloed en urine kunnen wijzen op schade aan alvleeskliercellen die amylase produceren. Een geleidelijk afnemende amylasewaarde komt voor bij chronische alvleesklierontsteking. Na een aanvankelijke stijging van de hoeveelheid amylase treedt na verloop van tijd een daling op als de schade voortduurt (chronische ontsteking). Alcoholisme, trauma, galstenen of genetische afwijkingen zoals cystic fibrose kunnen leiden tot chronische alvleesklierontsteking.

Lipase

Deze test meet de hoeveelheid lipase in het bloed. Lipase wordt door de alvleesklier (pancreas) gemaakt en wordt via de alvleesklierbuis naar de twaalfvingerige darm vervoerd. Lipase is een enzym. Een enzym is een eiwit dat een bepaalde stof kan omzetten in een andere stof. In de darm helpt lipase bij de omzetting van vet uit het voedsel, zodat de opname makkelijker wordt. Lipase komt normaal in kleine hoeveelheden voor in het bloed. Wanneer de alvleesklier beschadigd is of de alvleesklierbuis verstopt is, zal de hoeveelheid lipase in het bloed toenemen.

Wanneer wordt deze test gedaan?

De dokter vraagt deze test aan als een patiënt klachten heeft die kunnen passen bij een aandoening aan de alvleesklier (pancreas) zoals:

• buikpijn
• koorts
• verlies van eetlust
• misselijkheid

De dokter kan de lipasetest ook meerdere keren achter elkaar aanvragen om een patiënt te volgen die behandeld wordt voor een alvleesklierziekte. Het effect van de behandeling kan dan gevolgd worden door te kijken of de hoeveelheid lipase afneemt of toeneemt.

De lipasetest wordt ook gebruikt bij het vaststellen en volgen van andere ziekten zoals:

• cystic fibrose (taaislijmziekte)
• coeliakie (overgevoeligheid voor gluten)
• de ziekte van Crohn (ontsteking(en) in de darm)

Wat betekent de uitslag?

Normaal: Bij gezonde personen wordt slechts een kleine hoeveelheid lipase in het bloed gevonden. De normale waarden of referentie waarden kunnen per laboratorium verschillen. Uw arts zal daarmee rekening houden. De bovengrens van de referentiewaarde ligt meestal rond de 70 kU/l.

Licht verhoogd: Licht verhoogd lipase kan voorkomen bij nierziekten, een ontsteking van de speekselklier, een verstopping van de darmen en maagzweer. De test wordt normaal niet gebruikt om deze ziekten vast te stellen of te vervolgen.

Sterk verhoogd: Bij een acute ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis) is de hoeveelheid lipase vaak 5 tot 10 keer verhoogd ten opzichte van gezonde mensen. Bij acute ontsteking van de alvleesklier stijgt de hoeveelheid lipase fors in 24 tot 48 uur en blijft 5 tot 7 dagen verhoogd.

De hoeveelheid lipase kan ook verhoogd zijn bij een verstopping van de alvleesklierbuis, alvleesklierkanker of een andere alvleesklierziekte.

Verlaagd: De hoeveelheid lipase kan verlaagd zijn als de cellen die het lipase maken niet goed (meer) werken.

Beschikbare consulten:

-Telefonisch consult HelloDoc