Vitamine B-complex

Wat betekent de uitslag van Vitamine B-complex?

Dit is een Vitamine B combinatietest B1, B2, B3, B6, B11 en B12.

Foliumzuur vitamine B11
Foliumzuur is noodzakelijk voor het aanmaken en herstellen van cellen en weefsels. De stoffen worden niet aangemaakt door het lichaam zelf en moeten worden opgenomen via de voeding.

Zowel foliumzuur is vooral aanwezig in dierlijke producten zoals (rood) vlees, vis, gevogelte, melk en eieren en in graanproducten zoals brood en cornflakes. Foliumzuur bevindt zich bovendien in bladgroenten, citrusvruchten, bonen en peulvruchten.

Vooral bij de aanmaak van rode bloedcellen is voldoende vitamine B12 en foliumzuur noodzakelijk. Foliumzuur speelt een grote rol bij de celdeling en is dan ook van groot belang tijdens de zwangerschap in verband met het groeien van de foetus.

Een tekort aan foliumzuur of vitamine B12 kan worden veroorzaakt door:
verminderde opname uit voedsel, doordat iemand te weinig producten eet die vitamine B12 of foliumzuur bevatten, of doordat de darmen het vitamine B12 en foliumzuur niet goed kunnen opnemen.
Een toegenomen uitscheiding via de nieren van vitamine B12 of foliumzuur. Dit kan veroorzaakt worden door sommige geneesmiddelen of door overmatig alcoholgebruik.

Vitamine B1 (thiamine) ook wel bekend als aneurine, antiberiberi-vitamine
Vitamine B1 maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B1 zorgt voor de verbranding van koolhydraten uit ons voedsel, waardoor we energie krijgen. Daarnaast speelt het ook een rol in het zenuwstelsel en bij het functioneren van het hart.

De belangrijkste bronnen van deze vitamine zijn varkensvlees en graanproducten. 100 gram mager varkensvlees bevat ongeveer de helft van de hoeveelheid die we dagelijks nodig hebben. De meeste voedingsmiddelen hebben een laag gehalte aan vitamine B1. 

Er zijn weinig tot geen nadelige effecten bekend van een hoge vitamine B1-inname. Er is daarom geen veilige bovengrens vastgesteld. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal 5 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten. Er zijn geen nadelige effecten bekend van een te hoge inname van vitamine B1.

Een tekort aan vitamine B1 kan leiden tot problemen gerelateerd aan het zenuwstelsel zoals depressie, een verlaagde irritatiedrempel, concentratieproblemen en geheugenverlies. Andere verschijnselen zijn spierzwakte, verminderde reflexen, verminderde eetlust, gewichtsverlies en maagstoornissen. Na aanvulling van vitamine B1 verdwijnen de meeste verschijnselen, maar de veranderingen in het zenuwstelsel zijn blijvend. Beriberi is de klassieke vorm van een vitamine B1-tekort. Een ernstig vitamine B1-tekort kan het gevolg zijn van chronisch overmatig alcoholgebruik in combinatie met een voeding die weinig vitamine B1 bevat. Het geheel van de psychische stoornissen 

Verlaagd:
Bij onvoldoende inname kan een vitamine B1-tekort ontstaan. Oudere mensen en zwangere of zogende vrouwen moeten vaak wat extra innemen, omdat ze een grotere behoefte hebben aan vitamine B1. In geval van alcoholisme en anorexia kan door slechte voeding en slechte opname van vitamine B1 uit de darm een tekort ontstaan.

Verhoogd:
Als het lichaam een teveel aan vitamine B1 binnenkrijgt, dan is dat geen probleem. Dit wordt gewoon uitgeplast.

Vitamine B2
Vitamine B2 (riboflavine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B2 speelt een rol bij de instandhouding van het zenuwstelsel, de spijsvertering en de energiehuishouding. Ook is het van belang voor een gezonde huid en het gezichtsvermogen. Vitamine B2 draagt bij aan de bescherming van de cellen in het lichaam tegenoxidatieve schade.

Riboflavine is een wateroplosbaar vitamine. Riboflavine is een vitamine van het Vitamine B-complex. Het Vitamine B-complex bestaat uit acht vitamines. De opname van riboflavine geschied met name op passieve wijze. In sommige organen (lever, nieren en hart) wordt riboflavine opgeslagen als twee coenzymen (FAD en FMN) die betrokken zijn bij de energievrijmaking van de cel. Riboflavine wordt met de urine uitgescheiden.

Belangrijke bronnen van vitamine B2 zijn zuivel, vlees(waren), groenten, fruit en graanproducten

De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B2 voor volwassen mannen vastgesteld op 1.5 milligram en voor vrouwen op 1.1 milligram. Dit komt overeen met 4 glazen melk. Een overzicht van de vitamine B2 behoefte tijdens alle levensfasen is te vinden bij ‘hoeveel heb ik nodig?’.

Er zijn weinig tot geen nadelige effecten bekend van een hoge vitamine B2-inname. Er is daarom geen veilige bovengrens vastgesteld. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal 5 x de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

Er zijn weinig tot geen nadelige effecten bekend van een hoge vitamine B2 inname.

Bij een tekort aan vitamine B2 kunnen er ontstekingen van de huid ontstaan, voornamelijk bij de mondhoeken. Een vitamine B2-tekort kan leiden tot een verlaging van het hemoglobinegehalte en kan vermoeidheidsklachten geven. Dat is riskant: hemoglobine is de rode kleurstof in ons bloed en vervoert zuurstof in het bloed van de longen naar alle cellen in ons lichaam.

Vitamine B3
Vitamine B3 komt voor in verschillende voedingsmiddelen: vlees en vis, gevogelte, noten, zaden en graanproducten. Daarnaast kan het lichaam vitamine B3 deels maken uit het aminozuur tryptofaan (bouwsteen van eiwitten). Hierdoor dragen ook eiwitrijke producten zoals zuivel en eieren bij aan de aanmaak van niacine (via de omzetting van tryptofaan).

De Gezondheidsraad heeft de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B3 voor volwassen mannen vastgesteld op 17 milligram en voor vrouwen op 13 milligram. 

Vitamine B3 komt in twee vormen voor: nicotinezuur en nicotinamide. Van het gebruik van grote hoeveelheden nicotinamide zijn geen nadelige effecten bekend. Deze vorm wordt over het algemeen gebruikt in supplementen en verrijkte voedingsmiddelen. Nicotinezuur, dat daarvoor ook gebruikt mag worden, kan zorgen voor bloedvatverwijding in de huid (‘flushing’). Dit heeft geen ernstige gevolgen De bovengrens voor nicotiamide is gesteld op 900 mg. De bovengrens voor nicotinezuur is gesteld op 10 mg
per dag. 

Een tekort aan vitamine B3 komt niet vaak voor, omdat een eiwitrijke voeding al voldoende vitamine B3 levert. Een tekort kan veranderingen in de huid veroorzaken als uitslag en ontstekingen. Daarnaast kunnen vermoeidheidsklachten ontstaan. Ook zijn er effecten op het slijmvlies van de mond, tong en darmen. Deze verschijnselen duidt men aan met de term ‘pellagra’, wat letterlijk ‘ruwe huid’ betekent. In zeer ernstige gevallen leidt pellagra tot bewustzijnsstoornissen of dementie.

Deze vitamine wordt weinig genoemd en daardoor wordt er ook weinig aandacht aan besteed. Sommige laboratoria willen de bepaling van dit middel niet eens doen omdat ze het onbelangrijk vinden. De reden is dat de reguliere artsen en specialisten hier ook niet bekend mee zijn en daarom deze bepalingen niet uitvoeren. Dit ten gunste van de farmaceutische industrie, die dan middelen geeft om de symptomen, die een gevolg zijn van een tekort aan vitamine B3, te onderdrukken.

Een deficiëntie of een tekort aan vitamine B3 (= nicotinezuur = niacine = niacinamide) veroorzaakt vele ziektebeelden waarbij men vaak geen verband ziet met de volgende ziektebeelden:

• Pellagra
• Schizofrenie
• Pyrolurie
• Hart en vaatziekten
• Ziekte van Huntington
• Ziekte van Parkinson
• Artritis en andere gewrichtsaandoeningen
• Dementie
• Ziekte van Alzheimer
• Kanker.
• Verslavingen aan alcohol en roken.
• Dysmenorroe

 Lichte tekorten veroorzaken de volgende aandoeningen:

• Huiduitslag met infectie, dermatitis, geschubde neusvleugels
• Donkere pigmentvlekken met ontstekingen of irritatie
• Gevoeligheid voor zonlicht
• Rode tong, anorexie en misselijkheid.
• Ontstoken tandslijmvlies.
• Diarree, indigestie, stinkende ademhaling
• Emotioneel labiel met neiging tot depressie
• Moeheid met slapeloosheid.
• Hoofdpijn en vergeetachtigheid tot dementie toe.
• Spierzwakte met pijnlijke ledematen.
• Koude handen en voeten.

Pellagra is een vitaminedeficiëntieziekte, die meestal samenhangt met een chronisch gecombineerd tekort aan nicotinezuur (vitamine B3) en  het essentiële aminozuur tryptofaan.
Een tekort aan vitamine B3 treedt niet zo snel op, omdat het lichaam deze vitamine uit het aminozuur tryptofaan zelf kan maken. Bij chronisch alcoholisme kan men wel een tekort aan dit vitamine hebben. Ook bacterieriele overgroei in de dunne darm en het gebruik van bepaalde medicatie kan pellagra veroorzaken.  In Europa en Noord-Amerika komt pellagra zelden voor, behalve in speciale gevallen zoals bij alcoholisme. In ontwikkelingslanden komt deze ziekte  frequent voor en is de meest frequent voorkomende voedingsdeficiëntie bij volwassenen.

Van oudsher wordt pellagra beschreven met de "vier D's": diarree, dermatitis, dementie en dood.
Specifieker beschreven zijn de volgende symptomen mogelijk:

• Diarree met bloed
• Schilferende huidaandoeningen (fotosensitieve dermatitis)
• Hoofdpijn
• Huidkloofjes
• Mondslijmvliesontsteking
• Pijnlijke rode lippen
• Zwelling van de parotisklier (speekselklier)
• Verminderde eetlust
• Aandoeningen van het zenuwstelsel met gevoels- en gezichtsstoornissen en dementie.

Bij overdosering met (hoog gedoseerde) supplementen met nicotinezuur, maar niet met nicotinamide, kan bloedvatverwijding ontstaan: flushing of opvliegers. Hoge doseringen nicotinezuur werden in het verleden wel gebruikt om het cholesterolgehalte in bloed te verlagen.

Bij zeer hoge dosering nicotinamide kan schade aan lever en ogen ontstaan. Nicotinamide is de vorm die in vrijwel alle vitaminesupplementen wordt gebruikt.

Hoeveel niacine je maximaal mag binnenkrijgen, hangt af van in welke vorm dit aanwezig is. De bovengrens voor een aanvaardbare inneming van nicotinamide is door de Europese Voedsel en Veiligheidsautoriteit (EFSA) vastgesteld op 900 milligram per dag en voor nicotinezuur op 10 milligram per dag. Voor de leeftijd van 1 tot 3 jaar gelden aangepaste waarden (vanaf 150 mg nicotinamide en 2 mg nicotinezuur). Deze hoeveelheden kan iemand alleen maar binnenkrijgen uit supplementen. In eten, en in vrijwel alle supplementen zit bijna uitsluitend nicotinamide.

Vitamine B6
Vitamine B6 (pyridoxine) maakt onderdeel uit van het vitamine B-complex. Vroeger dacht men dat er maar één vitamine B was. Later bleek vitamine B uit meerdere afzonderlijke vitamines te bestaan. B-vitamines zijn wateroplosbare vitamines. Vitamine B6 (pyridoxine) is belangrijk voor de weerstand en de spijsvertering. Daarnaast speelt het een rol bij de vorming van rode bloedcellen. Het is van belang voor de energievoorziening. Vitamine B6 zorgt verder voor een goede werking van het zenuwstelsel.

Goede bronnen van vitamine B6 zijn vlees, eieren, vis, graanproducten, aardappelen en peulvruchten. Groenten, melk en kaas bevatten vitamine B6 in kleinere hoeveelheden.

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B6 is voor volwassen mannen en vrouwen (19-50 jaar) vastgesteld op 1,5 milligram. Dit komt overeen met zes sneetjes volkorenbrood. 

Voor vitamine B6 is een veilige bovengrens vastgesteld van 25 mg per dag. Deze hoeveelheid staat gelijk aan maar liefst 10 kilo aardappelen of 65 bananen.

Wat zijn de gevolgen van een teveel aan vitamine B6?
Hoge doseringen vitamine B6 kunnen leiden tot afwijkingen aan het zenuwstelsel. Daarnaast kan lichtgevoeligheid of een verslechtering van de geheugen- en denkprocessen optreden.

Wat zijn de gevolgen van een tekort aan vitamine B6?
Bij zuigelingen leidt een tekort aan vitamine B6 tot verschijnselen als stuipen, overgeven en gewichtsverlies. Bij volwassenen zijn verschillende symptomen waargenomen, zoals ontstekingen van de tong en de huid, depressie, verwardheid, vermoeidheid en aandoeningen van het zenuwstelsel. Vaak valt een tekort aan vitamine B6 op door veranderingen in de huid rond de ogen, neus en mond. Bij gezonde mensen varieert de vitamine B6 waarde tussen 26 en 102 nmol/L.

Verlaagd
Een vitamine B6 waarde lager dan 35 nmol/L kan wijzen op een tekort aan vitamine B6. Dat kan gepaard gaan met bloedarmoede, zenuwaandoeningen, verminderde groei en verminderde weerstand. Gebruik van het geneesmiddel isoniazide (toegepast bij tuberculose) geeft een verhoogd risico op een tekort aan vitamine B6.

Verhoogd
Een vitamine B6 waarde hoger dan 110 nmol/L kan wijzen op een overdosering waardoor aandoeningen aan de zenuwen in de armen en benen kunnen ontstaan.

Vitamine B12 
Bij gezonde mensen varieert het gehalte vitamine B12 in het bloed tussen de 140 en 650  pmol/l Er is volgens de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) sprake van een tekort aan vitamine B12 indien de waarden lager zijn dan 150 pmol/l oftewel lager dan 200 ng/l. Bij laagnormale waarden voor vitamine B12 wordt soms aanvullend homocysteïne of methylmalonzuur in het bloed bepaald om op celniveau een tekort vast te stellen.

Mogelijke oorzaken een vitamine B12-tekort zijn:

• verminderde opname uit voedsel, doordat het dieet te weinig producten bevat met vitamine B12 of foliumzuur, of doordat het      
        lichaam vitamine B12 en foliumzuur niet goed opneemt vanuit de darmen
• tekort aan "intrinsic factor" in de maagwand waardoor vitamine B12 niet kan worden opgenomen vanuit het voedsel. Komt wel
       voor bij maagklachten.
• een toegenomen uitscheiding via de nieren van vitamine B12 of foliumzuur bijvoorbeeld als gevolg van overmatig alcoholgebruik
       of het slikken van bepaalde medicijnen
• een toegenomen behoefte van vitamine B12 of foliumzuur, zoals tijdens de zwangerschap.

Verhoogd
Verhoogde waarden van vitamine B12 wijzen meestal op inname van supplementen zoals vitaminepillen. Ook komen verhoogde waarden voor bij bepaalde leukemieën (bloedkanker). Er zijn geen nadelige effecten bekend van een hoge inname van vitamine B12. Daarom is er geen bovengrens aan te geven. Het Vitamine Informatie Bureau hanteert een richtlijn van maximaal vijf keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) per dag. Deze richtlijn is gebaseerd op de maximaal veilige bovengrenzen die opgesteld zijn in Nederland, de Europese Unie en de Verenigde Staten.

Beschikbare consulten:
-Telefonisch consult HelloDoc