Oestradiol (Vrouwen)

Wat betekent de uitslag van Oestradiol (vrouwen)?

Oestradiol is het belangrijkste vrouwelijke geslachtshormoon. Oestradiol is nodig voor een normale ontwikkeling van de vrouwelijke geslachtskenmerken.

Afhankelijk van in welke fase u zit dient de uitslag geïnterpreteerd te worden. Voor de vier verschillende fasen gelden de volgende afzonderlijke referentiewaarden.

Tijdens de folliculaire fase geeft de hypofyse (in de hersenen) follikel stimulerend hormoon (FSH) af dat de granulosacellen van een follikel zal stimuleren tot groei. FSH zorgt ervoor dat de granulosacellen gelegen in het ovarium oestradiol gaan produceren. Zodra de oestradiol concentratie boven een bepaalde waarde komt te zitten, wordt door de hypofysevoorkwab een grote hoeveelheid luteïniserend hormoon (LH) aan de circulatie afgegeven. Meerdere follikels (een zogenaamd cohort), gelegen in de eierstok (ovarium) bevatten elk een eicel (oöcyt). De follikels produceren gedurende deze fase van de cyclus oestrogeen. Als de grootste follikel ongeveer een diameter van 17-20 mm bereikt heeft zal de hypofyse piekgewijs LH produceren, waarna de follikel ongeveer 36 tot 48 uur later zal springen (ovulatie, zie verder bij de eicel). Het geproduceerde oestrogeen zorgt voor groei (= proliferatie) van het endometrium in de baarmoeder (uterus). Deze periode van menstruele cyclus heet daarom ook proliferatieve fase. Deze fase is wisselend in duur (7 tot 21 dagen). Dit heeft gevolgen voor de vruchtbare periode (zie verder).

De tweede fase wordt luteale fase genoemd en begint op het moment dat de follikel gesprongen is, en de eicel er uit verdwenen is. De granulosacellen van het follikel veranderen van vorm en worden granulosa luteïnecellen. Onder invloed van het LH zullen deze granulosa luteïnecellen progesteron gaan produceren. Het follikel zonder eicel wordt geel lichaam (corpus luteum) genoemd en zal nog enkele dagen de productie van progesteron blijven voortzetten. Onder invloed van de progesteron (en ook oestrogenen) verandert het baarmoederslijmvlies waarbij de slijmklieren secreet produceren en afgeeft, en zo klaargemaakt wordt voor de innesteling van het embryo. Deze fase heet daarom ook wel de secretoire fase. Als dit geel lichaampje enkele dagen later stopt met de hormoonproductie, doordat het niet ondersteund wordt door een zwangerschap geproduceerd hormoon hCG, zal het baarmoederslijmvlies ten gronde gaan en een bloeding optreden (zie verder). Deze fase duurt bij 10% van de vrouwen met een regelmatige cyclus ongeveer 14 dagen, maar blijkt te kunnen variëren van 7- 19 dagen. Bij vrouwen met een onregelmatige cyclus is de onzekerheid nog groter. Meer dan 70% blijkt vruchtbaar voor de 10e of na de 17e dag van de cyclus. De eisprong kan ongeveer 14 dagen voor de volgende menstruatie geschieden, maar ook veel eerder of later. Dus niet noodzakelijk rond de 14e cyclusdag. Het tijdstip van de eisprong kan dus niet bepaald worden door enkel een aantal dagen te tellen sinds het begin van de cyclus of terugtellen vanaf het eind van de cyclus; vooral als de duur van cyclus van de vrouw onregelmatig is.

Verhoogd:
Verhoging van de hoeveelheid oestradiol komt voor bij:

• zwangerschap
• tumor van de eierstokken, zaadballen of bijnieren
• te vroege puberteit bij meisjes
• hormoonbehandeling bij IVF; Door het grote aantal tegelijk rijpende follikels wordt veel oestradiol gevormd en bestaat een risico op het
       zogenaamde ovariële hyperstimulatiesyndroom (OHSS)
• omzetting van androgenen in vetweefsel bij overgewicht (vaak is ook oestron verhoogd).

Verlaagd:
Verlaging van de hoeveelheid oestradiol komt voor bij:

• vrouwen in/na de overgang
• beschadiging van de hypofyse of hypothalamus
• te late puberteit bij meisjes
• anorexia nervosa of andere oorzaken van ernstig ondergewicht, zoals zware fysieke training
• syndroom van Turner (aangeboren slechte groei en uitblijven van puberteit als gevolg van het ontbreken van één van de twee X-chromosomen)
• vroegtijdig falen van de eierstokken door chemotherapie, bestraling of antistoffen tegen de eierstokken
• behandeling van (oestrogeenreceptor positieve) borstkanker met oestrogeenremmende therapie.

Bij vrouwen in de overgang met veel klachten zoals opvliegers, nachtzweten en slapeloosheid, kan hormoonvervangende therapie voorgeschreven worden. Dit kan via pillen of pleisters met oestrogenen gebeuren. Ook de botsterkte wordt verbeterd door hormoonvervangende therapie. Langdurige behandeling lijkt gepaard te gaan met een verhoogd risico op borstkanker, daarom wordt de therapie alleen nog voorgeschreven voor kortdurende behandeling van ernstige overgangsklachten en bij vrouwen die vroegtijdig in de overgang zijn. Ter voorkoming van botontkalking bestaan alternatieve behandelingen.

Beschikbare consulten:
-Telefonisch consult HelloDoc